Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD) που επηρεάζει το παχύ έντερο (κόλον) και το ορθό, προκαλώντας επιφανειακή φλεγμονή και έλκη στον βλεννογόνο. Η νόσος χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, καθιστώντας απαραίτητη τη χειρουργική αντιμετώπιση.

Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου

Η ακριβής αιτία της ελκώδους κολίτιδας δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά φαίνεται να σχετίζεται με:

Δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος – υπερβολική αντίδραση του οργανισμού ενάντια στο εντερικό βλεννογόνο.
Γενετική προδιάθεση – άτομα με οικογενειακό ιστορικό έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες – διατροφή, κάπνισμα (προστατευτικός παράγοντας, σε αντίθεση με τη νόσο του Crohn), λοιμώξεις.
Διαταραχές στο εντερικό μικροβίωμα – αλλοιώσεις στη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου.

Συμπτώματα της Ελκώδους Κολίτιδας

Χρόνια διάρροια με παρουσία αίματος και βλέννας
Κοιλιακός πόνος και κράμπες
Απώλεια βάρους και κακή θρέψη
Αίσθηση ατελούς κένωσης (τενέςμος)
Πυρετός και χρόνια κόπωση
Εξωεντερικές εκδηλώσεις – αρθρίτιδα, δερματικές αλλοιώσεις, φλεγμονές στα μάτια και ηπατοχολικές διαταραχές.

Η βαρύτητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από την έκταση της φλεγμονής και τη βαρύτητα της νόσου (ήπια, μέτρια, σοβαρή).

Διάγνωση της Ελκώδους Κολίτιδας

Η διάγνωση γίνεται μέσω:

Κολονοσκόπησης με βιοψία – η βασική διαγνωστική μέθοδος, αποκαλύπτει φλεγμονώδεις αλλοιώσεις στον βλεννογόνο.
Αιματολογικών εξετάσεων – αναιμία, αυξημένοι δείκτες φλεγμονής (CRP, ΤΚΕ).
Απεικονιστικών εξετάσεων – αξονική ή μαγνητική εντερογραφία για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.
Κοπράνων (καλπροτεκτίνη, λακτοφερρίνη) – δείκτες εντερικής φλεγμονής.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

Η θεραπεία στοχεύει στην επιδίωξη ύφεσης των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των εξάρσεων.

Φαρμακευτική Αντιμετώπιση

Αμινοσαλικυλικά (5-ASA, π.χ. Μεσαλαζίνη) – πρώτης γραμμής θεραπεία για ήπια και μέτρια νόσο.
Κορτικοστεροειδή (π.χ. Πρεδνιζολόνη) – για βραχυπρόθεσμη χρήση στις εξάρσεις.
Ανοσοκατασταλτικά (Azathioprine, 6-MP, Methotrexate) – για διατήρηση ύφεσης σε ανθεκτικούς ασθενείς.
Βιολογικοί παράγοντες (Anti-TNF: Infliximab, Adalimumab, Vedolizumab, Ustekinumab) – για σοβαρές και ανθεκτικές περιπτώσεις.
JAK inhibitors (Tofacitinib) – νεότερες στοχευμένες θεραπείες για βαριά νόσο.

Αν η φαρμακευτική αγωγή αποτυγχάνει ή εμφανίζονται σοβαρές επιπλοκές, τότε απαιτείται χειρουργική παρέμβαση.

Χειρουργική Αντιμετώπιση της Ελκώδους Κολίτιδας

Η χειρουργική θεραπεία είναι η μόνη οριστική θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα, καθώς η αφαίρεση του παχέος εντέρου εξαλείφει τη νόσο. Περίπου 20-30% των ασθενών με σοβαρή ή ανθεκτική νόσο θα χρειαστούν χειρουργείο.

Ενδείξεις Χειρουργικής Επέμβασης

✔ Αποτυχία φαρμακευτικής θεραπείας – ανθεκτική ή βαριά μορφή νόσου.
✔ Τοξικό μεγάκολο – επείγουσα κατάσταση με διάταση του παχέος εντέρου.
✔ Διάτρηση εντέρου – σοβαρή επιπλοκή με κίνδυνο περιτονίτιδας.
✔ Σοβαρή αιμορραγία που δεν ελέγχεται με συντηρητικά μέτρα.
✔ Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου – ασθενείς με χρόνια νόσο και δυσπλασία στον εντερικό βλεννογόνο.

Κύριες Χειρουργικές Τεχνικές

1. Υφολική Κολεκτομή με Τελική Ειλεοστομία (Subtotal Colectomy with End Ileostomy)

Επείγουσα επέμβαση σε βαριές περιπτώσεις.
Αφαίρεση του μεγαλύτερου μέρους του παχέος εντέρου, αλλά διατήρηση του ορθού για πιθανή μελλοντική αποκατάσταση.
Ο ασθενής αποκτά μόνιμη ή παροδική ειλεοστομία.

2. Ολική Κολεκτομή με Ειλεοορθική Αναστόμωση (Total Colectomy with Ileorectal Anastomosis)

Διατήρηση του ορθού και σύνδεση του λεπτού εντέρου με αυτό.
Επιτυγχάνει φυσιολογική αφόδευση, αλλά υπάρχει κίνδυνος υποτροπής στο ορθό.

3. Ολική Προκτοκολεκτομή με Ειλεοπρωκτική Αναστόμωση και Νεολήκυθο (IPAA - J-Pouch Surgery)

Η πιο συχνά επιλεγόμενη χειρουργική μέθοδος για οριστική αντιμετώπιση.
Περιλαμβάνει ολική αφαίρεση παχέος εντέρου και ορθού και δημιουργία νεολήκυθου (J-pouch) από λεπτό έντερο.
Πλεονεκτήματα: Διατήρηση της φυσικής αφόδευσης, αποφυγή στομίας.
Μειονεκτήματα: Κίνδυνος pouchitis (φλεγμονή του νεολήκυθου) και αυξημένη συχνότητα κενώσεων.

4. Ολική Προκτοκολεκτομή με Μόνιμη Ειλεοστομία

Οριστική λύση για την ελκώδη κολίτιδα, με πλήρη αφαίρεση του παχέος εντέρου και δημιουργία μόνιμης ειλεοστομίας.
Κατάλληλη για ασθενείς που δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να υποβληθούν σε δημιουργία νεολήκυθου.

Συμπέρασμα

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια χρόνια και δυνητικά σοβαρή νόσος, που απαιτεί εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση. Παρόλο που οι φαρμακευτικές θεραπείες βοηθούν στη διαχείριση της νόσου, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η μόνη οριστική θεραπεία σε βαριές περιπτώσεις.

Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή επιλογή θεραπείας μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Κλείστε ραντεβού σήμερα και εμπιστευτείτε την εμπειρία & εξειδίκευση του κ. Χαλκιά!